“Wat is het algemeen belang dat de inbreuk op het eigendomsrecht rechtvaardigt?”

En dan ook nog ‘ns in selectieve gevallen? Waar de schoenverkoper zelf de verkoopprijs mag bepalen, de Albert Heijn ook zijn voeding niet met verlies weggeeft omdat ‘voedsel om te eten is’, wordt van hogerhand gerechtvaardigd dat de inkomsten uit verhuur drastisch zullen verminderden. Dat er daarna nog ‘ns belasting over geheven zal worden, laten we dan nog even buiten beschouwing. Dus ja, kán dat zomaar — bepalen dat je een woning onder de kostprijs moet verhuren omdat je anders boetes krijgt ter waarde van een parkeerbox in de stad?

Eigendomsrecht is niet absoluut

“Goede vraag”, zegt advocaat Huib Hielkema van Hielkema en co. Jaren geleden betoogde hij al dat de overheid niet zomaar het eigendomsrecht mag inperken en aantasten, iets waarover hij ook procedeerde. “Het is in strijd met het eigendomsrecht en in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Maar dit is niet een absoluut recht. In bepaalde gevallen mag de overheid het eigendomsrecht toch aantasten.”

Daarvoor gelden wel een aantal eisen. Zo moet die keuze in een formele wet tot stand zijn gekomen, waarbij alle grondwettelijk voorgeschreven democratische controles zijn toegepast. Daarbij moet de beperking van het eigendomsrecht het algemeen belang dienen. “Het Europees Hof toetst dat belang maar marginaal. Maximering van de huren als zodanig wordt vaak wel aanvaardbaar geacht. Hoewel met de aanstaande regeling wel wat op valt af te dingen.” En dan is er nog de kwestie van proportionaliteit: er mag niet een te grote inbreuk worden gemaakt op het individuele recht van de eigenaar. Diverse internationale verdragen en rechtspraak in andere landen hebben voldoende duidelijk gemaakt dat er een ondergrens is, aldus Hielkema.